Podcasts. Iedereen heeft er een, tegenwoordig. Hoe kun je in het oerwoud van podcasts je weg vinden als je zoekt naar informatieve podcasts? Indipendenza schept met dit artikel orde in de chaos van de informatieve podcast en wil weten: zijn er podcasts waar je echt slimmer van kunt worden?
1 september 2021 / 4410 woorden / 34 minuten leestijd / thema’s: podcast, radio, wetenschap, humor / featured image: Image by Tumisu from Pixabay
Er zijn alleen al meer dan 100.000 Engelstalige podcasts op internet. En dan nog tallozen in andere talen. De beste podcasts, de krenten uit de pap: hoe vind je die? Hoe kun je in het oerwoud van podcasts je weg vinden?
Ik ben een fanatieke podcastluisteraar en help je op weg via dit artikel. Deel 2 van een reeks wat je online gratis aan leerzame dingen kunt vinden. Bekijk ook onze eerder gepubliceerde episode over YouTube.
Wil je zelf podcasts maken? Dit is niet zo’n artikel – hoewel je veel kunt leren van onderstaande podcasts. Dit is ook geen startpagina voor podcasts en er zal altijd iets ontbreken: we houden er slechts een aantal voor het voetlicht. Dit is meer een gids voor mensen die net ‘instappen’ in de wondere wereld van de (informatieve) podcasts.
Eerst een stapje terug: wanneer ontstond de podcast?
Het begrip podcasts is uitgevonden rond 2004 en 2005. Lees deze column in The Guardian waarin volgens sommigen de ‘podcast’ het eerst wordt genoemd (in de zin ‘But what to call it? Audioblogging? Podcasting? GuerillaMedia?’). Een samenvoeging van i-pod (de draagbare audiospeler van Apple) en casten, dus uitzenden.
Een woord is ook maar een woord: de nog-niet-podcasts-hetende-podcasts bestonden al. De BBC-podcast In our Time heeft bijvoorbeeld een archief dat teruggaat tot 1998. De podcast This American Life gaat zelfs terug tot 1995. Alleen heette podcast toen nog ‘audiobloggen’. En het begin daarvan gaat zelfs terug naar de jaren tachtig.
De geschiedenis van de podcast is een complex verhaal dat samenhangt met de technieken die er beschikbaar waren (zoals de RSS-feed). Ook onze eigen Adam Curry staat aan de wieg ervan, samen met pionier David Winer, met hun vroege i-podder podcasts.
Wat is een podcast nou precies?
Dat blijft lastig te definiëren. Veel luisteraars zeggen bijvoorbeeld het verschil tussen radio en podcast niet te begrijpen. Dat is logisch. Tegenwoordig heet bijna elke radio-uitzending een podcastuitzending. En het digitale element maakt ook geen verschil meer nu analoge radio niet meer bestaat.
Toch blijft de podcast echt wel wat anders dan een radioprogramma. Alles nu een podcast noemen, is een commerciële truc. Als de podcast niet zo hip was, zou het niet zo alomtegenwoordig zijn in ons medialandschap.
Ik kan alleen mijn eigen definitie geven: een podcast is in mijn ogen een vaak speels, creatief een aandachtig gemaakt audioverhaal over een bepaald onderwerp, via een herhaalbaar concept (‘show’), met vaste presentatoren en een vaste stijl. Die stijl is iets waarin je je kunt onderscheiden: met monologen, dialogen of interviews; met lichtvoetigheid of ernst; met muziek of alleen stemmen; met reportage-elementen of puur studiowerk. Zelfs met fictie iets overbrengen is mogelijk.
Het grote verschil tussen radio en podcast zit hem wat mij betreft in creativiteit en marketing. Een goede podcastaflevering is tijdlozer dan een radio-uitzending. Dat betekent meer creatviteit in titels, vorm, presentatie, montage. Het is als een radio-uitzending die het radiostation ontgroeid is en herkenbaar wordt door een eigen stijl.
Daarnaast reflecteert een podcast, net als een documentaire, op een onderwerp. Radio is meer bezig met de actualiteit zelf. Dat reflecteren begint al met een prikkelende titel. Neem deze fraaie titels van Planet Money-podcastafleveringen: Owner of a broken Hertz, All your genes are belong to us, Biden time, How to get trillions to millions, Journey to the center of the Fed.
Een podcast komt uit radio zoals street-art komt uit graffiti, of zoals de graphic novel komt uit de strip. De betere podcast is in mijn ogen een klein audiokunstwerk.
Wat kun je leren van onderstaande voorbeelden?
Je kunt leren hoe je een informatieve podcast maakt. Om te beginnen heb je creativiteit, productieskills en research nodig. Een professioneel team is dus heel handig. Niet iedereen heeft een BBC of NPR achter zich die deze productieskills al in huis hebben.
Vermakelijkheid is een prettig hulpmiddel voor podcasts om aan te slaan bij een breed publiek. Humor is niet het doel an sich. Dat bewijzen onderstaande podcasts ook. Je moet er natuurlijk ook de presentatoren voor hebben.
Veel onafhankelijke podcasts verzamelen zich rondom podcastplatforms, zoals we hieronder zullen zien. Ze hebben vaak een systeem van lidmaatschap of patreons, proberen te leven van reclame. Hopelijk houdt dat de ‘onafhankelijke podcaster’ niet tegen en blijft het een levendig en innovatief medium waarin talent zich kan uitleven.
Een goede podcast staat en valt bij de kwaliteit van de presentatoren en hun team. Ze moeten wel echt oog hebben voor hun publiek. Zijn ze snel, grappig, goed voorbereid, vermakelijk?
HIeronder lichten we er een paar uit hopen dat het helpt bij je ‘podcaststress’.
1. In our Time: de kans om een culturele snob te worden
In Our Time was de eerste podcast waar ik echt verslaafd aan raakte. Een van de langslopende podcasts. Intussen zijn er 918 episodes, teruggaand tot 1998. Sinds de eerste episode over de Tweede Wereldoorlog is er weinig veranderd. Alleen het befaamde kopje thee op het einde was er nog niet. En dat presentator Melvin Bragg nu veel sneller inbreekt.
In Our Time gaat over filosofen, kunstenaars, geschiedenis, wetenschap, noem maar op. Een stuk of drie academische docenten praten mee over het onderwerp. Geen foefjes of rubrieken, maar een goed en intellectueel stimulerend gesprek van bijna een uur (in vrij hoog tempo).
Veel mensen rennen hard weg van dit soort hardcore wetenschap. Liever naar een tv-show kijken waarbij iemand niet iets mag uitleggen. Dat is jammer. Want In our time is juist niet zo saai als het had kunnen zijn. Melvin Bragg houdt het tempo hoog en het gesprek down-to-earth.
Academici komen goed uit de verf met zo’n kordate gespreksleider. Begint iemand te zwammen bij een vraag, dan zegt Bragg onmiddellijk dat dat geen antwoord is op zijn vraag. Bragg heeft een groot gevoel voor tempo en essentie. In driekwartier leer je hierdoor heel veel over een onderwerp.
Het is misschien niet de meest entertainende podcast, maar In Our Time is dankzij Bragg wel af en toe geestig en vrijwel altijd interessant. Als je een podcast wilt om je algemene ontwikkeling op te krikken, dan is dit een geweldige om mee te beginnen. Met de meer dan 900 uitzendingen ben je wel even bezig. Je moet uiteraard wel wat interesse hebben in cultuur, geschiedenis en wetenschap om dit te waarderen. Dit is ook een van de weinige podcasts die alleen academici aan het woord laat – geen tussenpersonen. Wetenschappelijk dus heel betrouwbaar.
Presentator Melvin Bragg is een levende legende. Je zou hem kunnen zien als de David Attenborough van de intellectuele podcast. Op moment van schrijven is hij met 81 jaar nog steeds de presentator van In Our Time. HIer zie je hem schrijver Gore Vidal interviewen. Eens zal Bragg met pensioen gaan en dat zal een groot verlies zijn voor deze podcast.
De 5 kenmerken van In Our Time:
1. ONDERWERPEN: een mix van filosofie, geschiedenis, sociale wetenschappen, astronomie, letterkunde, kunst
2. WETENSCHAP: rechtstreeks van de bron: echte academici die praten over hun onderwerpen
3. VERMAAK: af en toe intellectuele geestigheid
4. STIJL: rechttoe rechtaan gesprekken met academici, geleid door een vragenstellende presentator
5. PRESENTATOR(EN)/PRODUCENTEN: Melvin Bragg en de BBC
4 episodes om te proberen:
2. You’re Dead to Me: voor als je niet van geschiedenis houdt
Dit is de anti-In Our Time. In deze eveneens BBC-podcast over geschiedenis vind je wel humor en vaste rubrieken. Greg Jenners show heeft dan ook een andere insteek dan In Our Time: deze luisteraars houden (nog) niet van geschiedenis maar moeten het boeiende er nog van inzien. ‘Met een schep suiker gaat de geschiedenis er een stuk beter in. En suiker is de humor.’ Greg Jenner is bekend van de kindergeschiedenisshow Horrible Histories.
Elke You’re Dead to Me-podcast heeft een professionele komiek en een echte wetenschapper op bezoek, die natuurlijk ook een beetje meedoet met de humor van de show. Greg Jenner is zelf ook historicus en weet vaak veel van het onderwerp. Hij gidst elke aflevering op een prettig bescheiden manier.
Het is een risicovolle opzet. Elke show heeft steeds weer wisselende gasten en het hangt van de geestigheid van de gasten af of het werkt. Vaak werkt het wel prima wat mij betreft. De shows zijn serieuzer en leerzamer dan je misschien denkt. Bovendien is het strak ingedeeld met vaste rubrieken: What do you know?, The nuance window en de quiz What do you know now?. Ook hier dus een hoog tempo.
De 5 kenmerken van You’re Dead to Me:
1. ONDERWERPEN: geschiedenis
2. WETENSCHAP: altijd een wetenschapper op dat onderwerp aanwezig
3. VERMAAK: veel grapjes, altijd een professionele komediant als gast
4. STIJL: strak concept met rubrieken
5. PRESENTATOR(EN)/PRODUCENTEN: Greg Jenner en de BBC
4 episodes om te proberen:
3. Stuff you should know: lekker kletsen over ieder denkbaar onderwerp
Josh Clark en Charles ‘Chuck’ Bryant – de presentatoren van Stuff You Should Know – zijn al dertien jaar podcasters. Op 17 april 2008 ging hun eerste aflevering ‘How grassoline works?‘ live. Die duurde nog maar 6 minuten.
Aanvankelijk was Josh Clark (die toen nog nooit een podcast had geluisterd) de vaste presentator. Hij kreeg gezelschap van wisselende presentatoren, waaronder Chuck Bryant. Omdat de twee duidelijk goed met elkaar kunnen opschieten werd Bryant de mede-vaste presentator. Dat is zo gebleven.
Ze maakten daarna veel meer podcasts samen. Het werd in feite hun beroep. In 2017 hadden ze hun duizendste episode. Josh en Chuck vertelden een keer met smaak over het feit dat ze een podcast over douane maakten en waren vergeten dat ze er al een over hadden gemaakt. Ze doen tegenwoordig ook veel live, nadat Josh zijn podiumangst had overwonnen.
Ik luister graag naar hun podcasts. Allereerst zijn er oneindig veel om naar te luisteren. Ze gaan over allerlei onderwerpen, maar onderwerpen als wetenschap, biologie, geschiedenis, psychologie komen het meeste terug. Meestal in de vorm van een vraag: How do barcodes work? How do cave dwellers work? How do hurricanes work? Ze zijn goed geresearcht, hoewel ze zelf als eersten zullen zeggen dat ze geen experts zijn. De afleveringen duren meestal ruim drie kwartier en dat is een prima lengte.
Ze zijn vriendelijk, spontaan en goed op elkaar ingespeeld. Josh is iets rationeler, Chuck iets empathischer, dat geeft een prettig evenwicht. Ze hebben allebei veel interesse in van alles en nog wat en vullen elkaar goed aan met die kennis. Als ze persoonlijke betrokkenheid hebben met een onderwerp, loopt de podcast ook beter.
Hun chemie is aanstekelijk. Door hun vermakelijke dialogen blijf je erbij met je aandacht. Ze scripten niets. Ze doen ze hun eigen research en komen dan bij elkaar. Soms komen ze midden in een discussie over een film terecht of moeten ze lachen om elkaars opmerkingen. Dat geeft de show een erg spontaan gevoel.
Minpunt: de show is wel vrij Amerikaansgericht, Europese cultuur is niet het sterkste punt van Chuck en Josh.
In 2020 behoorden ze tot de top 7 van meest geluisterde podcasts. Ze hebben een fanschare over de hele wereld. Dat is best bijzonder. Josh en Chuck waren voor deze podcast niet beroemd, of hadden ook maar enig succes ervaren. Ze hadden een gewoon leven met veel verschillende banen en verblijfplaatsen. Die persoonlijke ervaringen verrijken hun podcasts. Je leert niet alleen veel over allerlei onderwerpen maar je leert ook twee mensen goed kennen.
De podcast heeft intussen zijn host Howstuffworks.com (een infotainmentwebsite) in populariteit overvleugeld. Tegenwoordig valt het podcastgedeelte onder Iheartmedia. Je kunt ze ook op YouTube vinden. Bekijk de video-interviews van Josh en Chuck als je ze nog beter wilt leren kennen. Of bekijk een gezamenlijk interview, of hun AMA op Reddit van 2014.
Josh: Het mooiste van dit werk? Zo’n beetje alles. We ontmoeten veel mensen, we worden betaald om de hele tijd interessante dingen te researchen. We hebben tot nu toe bijna aldoor nieuwe dingen kunnen proberen. Een ‘sweet deal’ tot nu toe…
De 5 kenmerken van Stuff You Should Know:
1. ONDERWERPEN: van alles, maar met name biologie, geschiedenis en wetenschap
2. WETENSCHAP: gedegen research, maar ze zijn geen experts over de onderwerpen
3. VERMAAK: vaak grinniken om de spontane gesprekken
4. STIJL: dialoog zonder script
5. PRESENTATOR(EN)/PRODUCENTEN: Josh Clark en Charles ‘Chuck’ Bryant en de website HowStuffWorks
4 episodes om te proberen:
4. 99% invisible: leren in stijl
99% Invisible is meer een serieuze reportage-podcast, waarbij een vloeiend lopende montage een grote rol speelt. Deze show wordt gedragen door de host, Roman Mars, en hij heeft een groot team eromheen. Die teamleden produceren zelf podcasts, die Roman Mars mede presenteert.
De thema’s van de podcast zijn design en architectuur. Dat is ook zo breed als het is. Van de evolutie in tekeningen van dinosauriërs, tot de geschiedenis van de techno in Berlijn. Dat ontlokte een schrijver van de Chicago Tribune tot deze zinnen: Across a decade now, after more than 430 episodes, 99% Invisible still explains itself as a podcast about design. Which, as the cliché goes, is like saying Moby-Dick is a novel about whales.
De show begon in 2010 en heeft zijn naam van een quote van architect Buckminster Fuller die zei: “99% of who you are is invisible and untouchable.” De show wil die 99% in kunst en design laten zien. De show was ooit een project van Roman Mars voor radiostation KALW en het Amerikaanse Instituut van Architecten in San Francisco. Het begon met korte afleveringen van een paar minuten die werden opgenomen in de slaapkamer van Mars. En het ontwikkelde zich in een 40-50 minuten durende podcasts met een professioneel team in een studio in ‘beautiful downtown’ Oakland. Dat ging onder andere met de hulp van Kickstarter.
Over hoe het begon, vertelde Roman Mars in een AMA het volgende:
Het betekende veel dat Ira Glass ons noemde [ivm de kickstartercampagne, red.]. Podcasting was nog niet de industrie die het nu is. Dus om steun te krijgen terwijl geen enkele partij mij zou steunen, betekende dat de show door kon gaan. Ik ben verbaasd hoe het allemaal is uitgepakt. Ik had het nooit voorzien, omdat niets eerder in mijn carrière zo goed uitpakte. Ik heb altijd het gevoel gehad dat de show goed genoeg was om steun voor te krijgen en dat het ook mijn tijd waard was. Ik heb dat gevoel niet altijd gehad over de dingen die ik maakte. Dus op de een of andere manier voelde het anders.
Meestal vertellen twee presentatoren (een van de producers en Roman Mars) een verhaal en mixen ze dat met reportage-elementen. Die typische ‘micro-montage’ van interviews, voice-overs en prettige muziek klinkt heel verzorgd. De onderwerpen zijn vaak kleinere, obscure onderwerpen. Dat is ongeveer hetzelfde uitgangspunt als Indipendenza. Je interesseert je door hun stijl voor onderwerpen waarvan je niet wist dat je je ervoor interesseerde.
De show is intussen bij zijn 432e show aanbeland. Dit is het hele archief. De podcast is wat serieuzer dan de meeste andere podcasts maar dat betekent niet dat je je hoeft te vervelen. De verhalen worden boeiend verteld en er is best wat subtiele geestigheid in de interviews.
Roman Mars is het gezicht/geluid van deze podcast. Zijn kalme stem is ideaal voor als je de slaap niet kunt vatten. Maar alle leden van het team hebben een belangrijke rol. Net als Stuff You Should Know hebben ze ook een boek gepubliceerd. Meer weten over de podcastmakers? Ze deden twee AMA’s op Reddit: in 2015 en in 2020.
De 5 kenmerken van 99% Invisible:
1. ONDERWERPEN: vooral kunst en design, maar ook geschiedenis en wetenschap
2. WETENSCHAP: experts spelen wel een rol maar journalistiek is belangrijker
3. VERMAAK: vrij serieus maar subtiele geestigheid in de korte afleveringen
4. STIJL: meestal een reportage-achtig verhaal met voice-overs
5. PRESENTATOR(EN)/PRODUCENTEN: Roman Mars en team en particulieren
4 episodes om te proberen:
5. The curious cases of Rutherford and Fry: lachen om zwarte gaten
Adam Rutherford en Hannah Fry zijn beide wetenschapper en mediabekendheden. Adam (bioloog) en Hannah (wiskundige) plagen elkaar vaak met hun vakgebieden want geen van beide snapt veel van andermans discipline.
De basis van de podcast is een luisteraarsvraag (ook wel ‘curio’s’). Bijvoorbeeld: ‘Kunnen we ons vuilnis niet naar de zon schieten?’ Dan zoeken ze alles uit over de energie die dat kost, hoeveel het oplevert, vragen experts om hun visie, en sluiten af met de vraag of ze de zaak hebben opgelost.
Zo tackelen ze lastige thema’s als donkere materie, zwarte gaten, wormgaten, muggen, astrologie, schimmel, niets, het getal nul. Ze vertellen een luchtig verhaal, delen hun kennis en opinies, laten flarden van interviews horen met wetenschappers, maken grapjes met elkaar.
De podcasts zijn een schoolvoorbeeld van een zeer vlot gemaakte, prettig wegluisterende podcasts. Net als in 99% Invisible vertellen ze een verhaal waar ze quotes uit interviews in verwerken. Een voordeel voor een BBC-podcast is dat je een professioneel productieteam hebt die dat doet. Daarnaast heb je een flinke voorraad historische fragmenten en liedjes tot je beschikking.
Ondertussen zijn ze ook al de honderdste episode gepasseerd. Sterk punt van de show zijn de experimenten (Adam die moet flauwvallen in een machine, Hannah die vertelt wat in haar vuilniszak zit). Ook de interviews met wetenschappers gaan ze goed af.
Anders dan Stuff you should know, is deze podcast wel erg gescript. De animositeit tussen Hannah en Adam levert wel snelle, strak geproduceerde afleveringen op maar zijn soms ook iets te bedacht.
Podcasts eindigen soms met een terugblik op een aflevering maar Rutherford en Fry maken het wel heel bont. Deze podcast bestaat eigenlijk uit twee podcasts: een formele en een informele. Dat laatste deel is in de loop der jaren steeds groter geworden en is misschien wel leuker om naar te luisteren dan de ‘echte’ podcast. Daarbij komt de chemie en vriendschap tussen Hannah en Adam beter uit de verf.
Wil je Adam en Hannah beter leren kennen? Hier zie je een presentatie van Adam en hier van Hannah.
De 5 kenmerken van The Curious Cases of Rutherford and Fry:
1. ONDERWERPEN: wetenschap, astronomie, biologie, wiskunde, etc.
2. WETENSCHAP: wetenschappers spelen wel een rol maar journalistiek is belangrijker
3. VERMAAK: lichtvoetige stijl, veel spontaniteit in de terugblik op elke aflevering
4. STIJL: vast stramien, met montage interviews door hun verhaal gemonteerd
5. PRESENTATOR(EN)/PRODUCENTEN: Adam Rutherford en Hannah Fry en de BBC
4 episodes om te proberen:
- The good and bad in funghi
- The noises that make us cringe
- The heart of the antimatter
- Jurassic Squawk
En dat is nog maar het topje van de Engelstalige podcastijsberg…
- 30 Animals that made us smarter: BBC-podcast die duikt in het niche-onderwerp van producten die dankzij inspiratie uit de biologie zijn ontstaan. Denk aan de sonar van vleermuizen. Podcast is na 30 dieren voorlopig klaar.
- The fall of Rome: franjeloze maar inhoudelijke podcast van historicus Patrick Wyman over het einde van het Romeinse keizerrijk. Ook in dit genre: History of Rome van Mike Duncan en Hardcore History van Dan Carlin.
- Made of stronger stuff: een eveneens vermakelijke BBC-podcast over alle onderdelen van ons lichaam.
- This American Life: een beroemde en gevarieerde podcast, gehost door Ira Glass, over mensenlevens.
- Serial: onderzoeksjournalistiek van de makers van This American Life, over een Amerikaanse moordzaak in 1999 (en nog twee andere seizoenen). Niet direct wetenschap, wel een sterk voorbeeld van hoe diepgravend een podcast soms kan zijn.
- Ridiculous history: over de maffe episodes van de geschiedenis. Interessante podcast vol obscuriteit met een enorme productie: om de drie à vier dagen een aflevering.
- Fall of Civilations: veelgeroemde Britse podcast van Paul M.M. Cooper over verschillende beschavingen in de geschiedenis. Bereid je wel voor op een lange zit per aflevering, zo’n drie uur.
- Planet Money: podcast van de Amerikaanse radio-omroep NPR over alles wat met economie te maken heeft. Verschillende presentatoren in korte afleveringen van ongeveer 20 minuten. Vooral interessant zijn de historische podcasts.
- Fresh Air: biografische podcasts, ook van NPR. Host is Terry Gross. Neemt wat meer de tijd voor interviews: meestal 45 minuten. Een van de favoriete podcasts van de makers van Stuff you should know.
En anderstalige podcasts dan?
Dit zijn allemaal Engelstalige podcasts. Uiteraard zijn er ook anderstalige podcasts. Podcasts zijn een universele trend. Ook in Nederland en Vlaanderen vind je podcastmakers.
Franstalige podcasts
Franse podcasts wijken af van de stijl van de Engelstalige podcasts. Er is meer ruimte voor experiment en creativiteit.
Ik ben bijvoorbeeld een groot fan van Breaking old News. Hoewel het begin nog even zoeken was (het was nog niet zó komisch), hebben ze steeds meer hun draai gevonden, en behoren hun shows tot het geestigste wat podcasts te bieden hebben. Het idee is dat je live terugkeert naar een belangrijk moment in de geschiedenis: de beurskrach van 1929, het zinken van de Titanic, het schandaal van het Panamakanaal, Cleopatra. Dat doen ze met humoristische quasi-interviews met de politieke sterren van die tijd, quasi-reportages en gewoon pure komedie. Alleen al de intro-quote mag er zijn: Premiers sur l’Histoire, derniers sur l’info.
Een totaal andere type podcast is Magma. Slow-journalistiek. Journaliste Clémence Hacquart laat daarin mensen aan het woord over historische gebeurtenissen. Dat is bijzonder: vaak krijgen mensen maar een paar minuten in een talkshow. Hier vertellen ze zonder te worden onderbroken interessante verhalen van een uur, zoals over Jacques Brel (interview met een vriend van hem) of de affaire van de rainbow warrior (met een man die er toen bij was).
Een van de meest experimentele podcasts is vermoedelijk Multimorphoses, die elke podcastaflevering alle regels overboord gooit. Het onderwerp, de vorm en de podcastmakers veranderen per aflevering.
Verdere tips (bekijk dit overzicht of deze Reddit-post voor meer):
- Art est la metière: een uur durende serieuze podcast over kunst. De Franse In Our Time. Elke week een aflevering, waarbij presentator Jean de Loisy diep ingaat op levens van kunstenaars.
- Paname: een podcast over verborgen geschiedenissen in Parijs. Aanrader voor liefhebbers van de stad (en wie is dat niet). Een les ook hoe beperking de meester maakt.
- Culture 2000: vloeiend Frans is toch wel vereist om deze zeer rappe discussies – vol grapjes – over historische onderwerpen goed te volgen.
- Emotions: podcast over de emotionele kant van psychologie. Veel interviews met wetenschappers, interessant onderwerp, vaardig gemaakt.
- Manger: het wordt niet veel Franser met een podcast over eten. Met vragen als ‘Kost goed eten veel geld?’ of ‘Waarom speelt religie zo’n grote rol met wat er op ons bord ligt?’ De laatste aflevering is van maart 2020. Net als Emotions een podcast van Louie Media.
- Mécaniques du Journalisme: zevende seizoen al voor serieus en diepgravend journalistiek programma van France Culture. Meestal vier afleveringen van een kwartier over een onderwerp, zoals de affaire Fillon of Luxleaks.
- Les Couilles sur la Table: een (wetenschappelijke) podcast over mannen en mannengedrag. Gemaakt door een vrouw: Victoire Tuaillon, met hulp van verschillende gasten (zowel mannen als vrouwen).
Veel Franse podcasts zijn aangesloten bij een podcastpodium: zoals Louie Media, Binge-radio en Podcut. Daarnaast bieden omroepen als Arte Radio en France culture (onderdeel van Radio France) ook veel podcasts. En ook in andere Franstalige gebieden maken ze podcasts, zoals Quebec. Opvallend zijn de prachtige websites bij Franse podcasts.
Spaanstalige podcasts
Minder makkelijk te vinden (de meeste podcasts gaan over het leren van Spaans) maar ze zijn er wel. Hier is een overzicht.
- Radio Ambulante: serieuze onderwerpen in journalistiek project uit Peru waarbij een team interessante Latijns-Amerikaanse verhalen vertelt. Presentator is Daniel Alarcón.
- Todopoderosos: amusante podcast over film.
- La Vida Moderna: een satirische radioshow, die misschien wat minder informatief is, maar wel grappig.
- El Abrazo del Oso: podcast over geschiedenis.
- CienciaEs: serieuze wetenschappelijke podcast. Website stamt nog uit 2002 maar de informatie is degelijk.
Italiaanstalige podcasts
Het is ook goed zoeken voor Italiaanstalige podcasts. Hier is een overzicht en hier is een ander overzicht. Storie Libere heeft alleen maar podcasts. Diverse Italiaanse podcasts zijn exclusief voor een medium gemaakt, zoals Veleno en Le Mani Sul Mondo, en die laten we hier buiten beschouwing.
- Demoni Urbani: podcast over historische misdaadverhalen, zoals bijvoorbeeld het verhaal over de collectieve zelfmoord in Jonestown.
- Bistory: podcast over beroemde figuren in de geschiedenis.
- Il gorilla ce l’ha piccolo: podcast over biologie van Telmo Pievani en Michele Luzzatto.
- Mercurio: luchtige podcast over techniek en wetenschap
- Daimon: podcast van Violetta Bellocchio over obsessies.
Nederlandstalige podcasts
Ook in het Nederlands stromen de podcasts door de kabels. In Nederland is de omroep VPRO de meest interessante speler. In België is dat Klara (onderdeel van omroep VRT). Anders dan de podcasts van Klara die je gewoon kunt downloaden, zijn de Nederlandse podcasts zelden anders te beluisteren dan via Apple of Spotify. In mijn ogen is dat geen beste zaak – de podcastcultuur kenmerkt zich juist door een open en toegankelijk karakter.
Bekijk dit overzicht van de Volkskrant voor meer tips.
- Tijdgeest: deze podcast van de VPRO met Julie Blussé staat al een tijdje op mijn lijstje om te proberen: een podcast die de tijdgeest probeert te doorgronden. Waarom gebeurden sommige dingen op sommige momenten in de geschiedenis?
- Het laatste woord: wederom de VPRO: geschiedenispodcast van Jos Palm over boeken of documenten die baanbrekend waren. Aardig idee om over geschiedenis te vertellen aan de hand van boeken.
- Onbehaarde apen: wetenschapspodcast van de NRC. Achter een paywall, dus je moet wel via een ander kanaal luisteren.
- De atlas van kleine praktische utopieën: podcast van Klara met een mooi eenvoudig uitgangspunt: interviews met experts en wetenschappers over hoe zij de wereld proberen te verbeteren.
- Berlijn, het verhaal van de muur: een van de vele goede historische podcasts van Klara. Een andere mooie podcastsserie gaat over De Bourgondiërs, verteld door de schrijver van het boek zelf, Bart van Loo. Daarnaast een tiendelige serie over Leopold II, over Louis XIV (beide met Johan Op de beeck) en een serie over het boek Revolusi van Van Reybrouck. En die kun je allemaal gewoon downloaden. Nederlandse podcasts zouden daar een voorbeeld aan kunnen nemen.
Meer lezen en luisteren?
- Reddit/r/podcasts
- The Economist: The rise of the podcast adaptation
- Elegant Themes: What is a podcast?
- New York Times in 1995 over de podcasttechnologie
- Voices over de podcastgeschiedenis: