Oeps, maar net voor kerst het estafettestokje van Cor Oliemeulen kunnen overnemen. Het stokje van de ‘beste actrices estafetterace’. De Filmkijker laat filmbloggers gezamenlijk een top 10 van beste actrices samenstellen. Maar het is een estafette. Dus negen blijven staan en één actrice vervang je door je eigen favoriet.
24 december 2016 / 990 woorden / 7,6 minuten leestijd / vorm: estafetteblog
Voorgangers
Screendependent; Fresh Bananaz; Be Cool, Sodapop; Reviews & Roses; Sim’s Cup of Tea; Mcurl; Readalong; Miss Movie; De Protagonisten; Juweeltjes; Hans Beerekamp; Cine.nl; In De Bioscoop.
Wie zijn de tien besten?
Misschien een betere vraag: de beste actrices, wie zijn dat eigenlijk? Is het ook niet af en toe appels met peren vergelijken? Het doet er enorm toe wat voor materiaal je kreeg aangeboden en wie de regie had. Irene Dunne in The Awful Truth is een totaal andere Irene Dunne dan die in Penny Serenade. Zou Tilda Swinton zich staande houden in Birdemic?
Wat is een geslaagde vrouwenrol? Ik moet denken aan lichtvoetige, geestige rollen van actrices als Jean Arthur, Claudette Colbert, Katherine Hepburn, Myrna Loy, Mary Astor. Actrices die als het ware een vergrootglas legden op het charmante talent dat vrouwen van nature toch al hebben. Films liegen op een fraaie manier.
Het gaat ook om het kameleontisch vermogen van zo’n actrice. Hoe goed kan ze zich steeds weer opnieuw uitvinden? Is het een actrice die gemiddeld altijd een 8 scoort of haalt ze de bodem uit zichzelf met alle risico’s van dien?
Maar goed, de lijst. Wie ik schrap: seksbom Marilyn Monroe. Ze was zeker niet slecht in de films waarmee ze bekend is geworden. Ik begrijp de keuze. Toch zie ik haar niet als een echt groot actrice. Dus exit Monroe.
En wie komt erbij? Wat een lastige vraag als je maar een plekje hebt. In mijn lijst zouden Katherine Hepburn, Catherine Deneuve, Gong Li en Mabel Normand denk ik sowieso niet hebben ontbroken. Ik had ook wel een lans willen breken voor minder bekende actrices als Claude Jade, Krystyna Janda (epische stoere chick in The Man of Marble), Jennifer Jones (erg grappig in Cluny Brown) of Marina Vlady (talent).
Regels zijn regels. Eentje dus maar. Talent, eigenzinnigheid en kameleontisch talent moeten een rol spelen. Een actrice die je dus telkens verrast. En in die hoek weet ik er maar een die hier niet mag ontbreken… Zie onderaan.
Cate Blanchett
De meest steady actrice van het stel. Een typisch voorbeeld van iemand die nooit een rol onder de middelmaat speelt, maar het daarbovenuit uitstijgen mis ik wel een beetje. Hoewel ik niet kapot ben van Cate Blanchett mag ze blijven.
Audrey Hepburn
Audrey Hepburn had celluloidcharme per dozijn in de aanbieding. Welke filmkijker is niet dol op haar verschijning? Charade, Roman Holiday, films die je je niet zonder haar kunt voorstellen. Maar was ze echt zo’n geweldige actrice? De andere Hepburn vind ik persoonlijk stukken beter. Of Myrna Loy.
Isabel Huppert
Ze is al jaren een vaste keus in de Franse cinema. En terecht. Haar rol in Elle spreekt denk ik boekdelen. Welke actrice had daar zo haar eigen draai aan kunnen geven?
Annie Bos
Tijdens het schrijven van mijn artikel over zwijgende films maakte expert Elif Rongen me voor het eerst attent op het talent van Annie Bos. Hopelijk blijft Annie voorlopig nog in de top 10.
Julianne Moore
Echt acteren, dat is voor mij kruipen in verschillende huiden. Julianne Moore heeft dat talent. Shortcuts, The Big Lebowski, Boogie Nights en natuurlijk Magnolia, waarmee ze iedere kijker op haar knieën kreeg.
Maggie Smith
Eigenaardig hoe acteurs en actrices soms twee levens hebben. Nu is Maggie Smith bekend van rollen als guitig oud vrouwtje in films als The Lady in the Van. Maar je zou je haar eigenlijk moeten zien in The Prime of Miss Jean Brodie of Murder by Death om haar komische talent echt te waarderen. Alleen al haar bijrol in Gosford Park! Terechte keuze.
Tilda Swinton
Een actrice die net zo goed past bij de gebroeders Coen als bij Wes Anderson. Ze rijgt steeds meer excentrieke rollen aaneen. Spijkerharde tante (Michael Clayton) tot pastiche op de spijkerharde tante (Burn After Reading), ze speelt ze beide even voortreffelijk.
Kate Winslet
Kate Winslet is er zo een wiens talent erg goed past bij een bepaald soort film, zoals Heavenly Creatures en Eternal Sunshine. Maar het is niet altijd raak. De gemiddelde Hollywoodfilm voor den brode is eigenlijk niets voor haar.
Bette Davis
Ik kan het alleen maar met Cor eens zijn: Bette Davis had iets bijzonders. Maar er waren veel actrices in die tijd die iets bijzonders hadden: Barbara Stanwyck, Katherine Hepburn, Jean Arthur, Mary Astor. Het topmateriaal van scripts in de jaren veertig haalde het beste naar boven bij de acteurs en actrices die toevallig in die periode rondliepen.
Delphine Seyrig
Delphine Seyrig was een actrice die werkelijk beschikte over het kameleoneske talent dat alleen bijzondere acteurs hebben. Een actrice die in Frankrijk decennialang tot de top werd gezien maar erbuiten minder bekend is.
Geboren in Libanon. Werd theateractrice in Frankrijk. Verhuisde met haar man naar de VS en ging daar verder met haar theaterloopbaan. Speelde daar in één film: Pull my Daisy. Het manifest van de Beat Generation (geschreven en verteld door Jack Kerouac) in 1959.
Terug in Frankrijk laat ze haar uitzonderlijke kameleontalenten zien in twee uiteenlopende rollen. Beide films van Alain Resnais: Last Year in Marienbad (1961) en Muriel, or the Time of Return (1963).
Dankzij haar avontuurlijke inslag paarde ze goed met de vele experimentele regisseurs in die tijd. Ze werkte samen met Samuel Beckett, William Klein (Polly Magoo en Mr. Freedom), Joseph Losey, Francois Trauffaut, Jacques Demy, Luis Buñuel (het meesterwerk Le charme discret de la bourgeoisie) en Chantal Akerman (Jeanne Dielman, 23, quai du commerce, 1080 Bruxelles). Ze werd nog avontuurlijker, ging zelf films maken over feminisme. En stierf uiteindelijk tamelijk jong, in 1990.
(Scène uit Baisers volés)
Welke film ze ook speelde, ze stal de show met haar glimlach en haar fraaie stem. Schrijfster Marguerite Duras beschreef haar sexy stem als: ‘Alsof ze net op een stukje zoet fruit had gezogen en haar mond nog steeds vochtig was.’ Ze verkoos een halfnaakte, bizarre rol in Mr. Freedom boven een geheide kaskraker met Alain Delon. Zo’n actrice verdient wat mij betreft een top 10-plek.
Ik draag het estafettestokje over aan: Gert Verbeek.
Tevreden met het artikel? Steun het werk van Indipendenza met een kopje koffie: