Street-art kun je mixen met design en typografie. Dat blijkt uit een expositie in STRAAT Museum in Amsterdam, waar vier kunstenaars elkaar grafisch aanvullen. Wat Indipendenza wil weten: wat levert zo’n mix op?
1 maart 2025 / 1005 woorden / 5 minuten leestijd / Thema’s: kunst, galeries, street-art, graffiti, typografie, architectuur
Wat is street-art en hoe past design erbij?
Het STRAAT Museum in NDSM (in Amsterdam-Noord) is een gigantische hal vol gigantische doeken. Denk niet aan de formaten van Mondriaan, eerder aan de Nachtwacht. En dat een keer of vijftig.
Misschien eerst even voor de leek uitleggen: wat is street-art? Street-art is een soort gelegaliseerde vorm van graffiti, de straatschrijfkunst die wereldwijd populair werd in de jaren zeventig en tachtig. Denk bij street-art aan grote kunstwerken op de zijkanten van gebouwen die steden verfraaien van Tokio tot Sao Paolo. Daarmee is het de kunsttrend met misschien wel de meeste impact op niet-kunst-liefhebbers.
En het indoorwerk? Wat in de graffititijd het tegenovergestelde van cool was, een piece op een doek maken, is nu vrij normaal, zoals blijkt uit de reguliere collectie van STRAAT. Net als dat er serieuze boeken over graffiti verschijnen. En dus af en toe exposities.
De kunstwereld heeft altijd moeite gehad met graffiti en street-art. De haat-liefde-verhouding komt denk ik omdat street-art vaak bestaat bij de gratie dat het iedereen aanspreekt (het zijn people’s pleasers). Dat is niet hoe kunstenaars denken. Die willen iets op een creatieve manier onderzoeken.
Aan de andere kant hebben veel designers hun roots in de graffiti en dat heeft ze geholpen om te worden wie ze zijn. Dat zie je ook terug bij deze expositie Graffitecture, waarbij een paar loeigrote werken in de hal hangen, maar waarvoor ook een speciale ruimte is ingericht voor deze tentoonstelling. Dat geeft een fijne wisselwerking tussen het grote en het intieme.
Neem bovenstaand werk van Gary Stranger: heerlijk om naar te staren. Het werkt anders dan de andere street-art: deze bijna perfecte executie van een lemniscaat (symbool van oneindigheid) nodigt uit om lang naar te kijken. Zelf zegt hij:
I aim to explore the manipulation of letter form, taking type beyond its intended, primary use.
De tentoonstelling toont naast werken van Gary Stranger ook grote en kleine doeken van Antigoon, Georgia Hill en SODA. ‘Het biedt een hernieuwde kijk op de transformatie van de publieke ruimte aan de hand van typografie, waarbij de rauwe energie van street art wordt gecombineerd met de georganiseerde elegantie van design.’ Aldus het museum.
Waar gaat Graffitecture over?
Graffitecture is een fusie van een paar werelden die al mooi zijn: graffiti, design, typografie en architectuur. Dit werk van de Italiaanse kunstenaar SODA (SMAck) lijkt het idee te meest te omhelzen van graffiti en architectuur:
Het graffitigedeelte is hier goed in te herkennen. Ik herken het vooral van de 3D-stijl waar graffiti-artiest Delta zich in specialiseerde. In deze video wordt het goed uitgelegd. In dit geval zijn het meer blokken dan letters. En toch heeft het ook onmiskenbaar iets van een bizarre architectuur, misschien wel een gebouw in een buitenaardse wereld.
Zelf komt hij met muziek als inspiratiebron:
Muziek is de belangrijkste inspiratie voor mijn werk. Ik creëer geluiden en klanken met synthesizers en drummachines, waarbij ik nieuwe vormen en structuren verken en rekening houd met beweging en ruimte.
Strakke lijnen zijn wel de rode draad van Graffitecture. Zoals vaak bij design is het less is more. Het wordt bijna niet letterlijker een rode draad dan dit sobere werk van de Nederlandse kunstenaar Antigoon. Daarin herken ik iets van typografie maar ook net zo goed het interieur van een jaren zeventig-huis.
Waar ik van houd, zijn de net-niet-helemaal-perfecties in dit werk. Juist in een tijd waarbij alles strak en perfect oogt, is het ook fijn als het eens anders is.
In het ‘huisje’ in het museum kijken we naar een expositie binnen de expositie: Typographic Blueprints. De keuze voor het kwartet kunstenaars oogt misschien wat willekeurig maar je kunt ook zeggen dat ze alle vier een andere tak van sport goed beheersen. En elkaar dus aanvullen.
Georgia Hill gebruikt bijvoorbeeld echt letters om iets te doen waar ze voor bedacht zijn: een boodschap geven. Of je iets kunt met de boodschap A Magnet in Me weet ik ook niet, maar dat is vast de boodschap achter de boodschap: woorden drukken niet alleen taal uit, maar ook ritme of poëzie. Woorden werken.
Ik kijk naar taal en formuleringen [ voor inspiratie ], hoe we spreken en verbinden, en hoe de intentie van deze woorden ineens kan veranderen of verschuiven met nieuwe contexten of persoonlijke ervaringen. Ik kijk graag naar architectuur, ruimtes, menselijke processen en toegewijd werk – niet alleen kunstenaars, maar ook chefs, ontwerpers, schrijvers. Ik ben altijd aangetrokken geweest tot details…
Hier zie je de stijlvaste hand van Gary Strange weer, zoals in dit werk Crush. Geniet van het plezier waarmee deze strakke lijnen op canvas zijn gezet. Het is handmatig, ambachtelijk en stijlvol. If van dezelfde kunstenaar is misschien nóg mooier maar die kwam niet goed over op de foto.
Kortom…
De werken van deze vier talenten zijn een groot plezier om van dichtbij te kunnen bekijken. De expositie is een beetje zoekende hoe alles in een thema aan elkaar te lijmen, maar stukjes kunnen ook toevallig op hun plaats vallen, zoals dit kwartet kunstenaars elkaar aanvullen.
Het verrassende is vooral dat je dat toch niet elke dag ziet: inspirerende typografievormen in de mix met street-art. Het brengt een nieuwe laag aan in de al lange graffitigeschiedenis. Van deze in graffitiroots gedrenkte letters (en vormen) zou je verwachten dat andere cultuurinstellingen er ook belangstelling voor zouden hebben. Misschien blijft er altijd een huivering voor het onbekende?
De expositie in STRAAT Museum duurt nog tot 18 mei en is te zien in STRAAT Museum in Amsterdam, vlakbij de pont naar NDSM.
Tevreden met het artikel? Steun het werk van Indipendenza met een kopje koffie: